Không chỉ “chạy đua với tin tức” mà phải biết “điều tiết từ nguồn”
Ngày nay, nội dung được sản xuất và phân phối trên hàng chục nền tảng khác nhau, từ truyền hình, báo điện tử đến mạng xã hội, nền tảng video ngắn hay podcast. Điều này giúp thông tin tiếp cận đa dạng nhóm khán giả, nhưng đồng thời tạo ra tình trạng phân mảnh nghiêm trọng. Mỗi bộ phận sản xuất riêng lẻ, mỗi kênh theo đuổi một hướng đi riêng, dẫn tới trùng lặp nội dung, lãng phí nhân lực, chi phí và khó duy trì sự nhất quán về thông điệp.
Kiểm soát ngay từ nguồn – ngăn thông tin tràn lan, giảm trùng lặp và lãng phí trong sản xuất nội dung.
Để giải quyết vấn đề này, nhà báo Nguyễn Đức Hòa, Phó Ban Văn nghệ, Đài Truyền hình Việt Nam cho rằng, các cơ quan truyền thông cần thay đổi cách quản lý và tổ chức sản xuất, không chỉ dừng lại ở việc “chạy đua với tin tức” mà phải biết “điều tiết từ nguồn”.
Ông ví mô hình lý tưởng này như “chiếc vòi nước” – biểu tượng cho việc kiểm soát dòng chảy thông tin ngay tại điểm khởi phát. Nếu biết mở đúng mức, đúng hướng, mỗi “giọt nước” nội dung sẽ được sử dụng tối ưu, không tràn lan hay bị lãng phí.
Cách tiếp cận này đòi hỏi tòa soạn phải có cái nhìn tổng thể, định hướng rõ ràng từ khâu ý tưởng, sản xuất cho đến phân phối. Thay vì tạo ra nhiều nội dung rời rạc, cần xây dựng một nguồn nội dung thống nhất, được tối ưu hóa để có thể sử dụng trên nhiều nền tảng khác nhau. Việc điều tiết thông tin ngay từ đầu không chỉ giúp kiểm soát chất lượng, mà còn đảm bảo mỗi sản phẩm đều có mục tiêu rõ ràng về khán giả và nền tảng tiếp cận.
Dàn nhạc hội tụ hướng tới một bản hòa âm thống nhất
Theo nhà báo Nguyễn Đức Hòa, trung tâm của quá trình “điều tiết thông tin” chính là tòa soạn hội tụ – nơi mọi bộ phận cùng hoạt động trong một dòng chảy thống nhất. Tòa soạn hội tụ không chỉ là không gian làm việc chung mà còn là một triết lý tổ chức, trong đó mọi khâu từ phóng viên, biên tập, kỹ thuật, truyền thông số đến marketing đều phối hợp nhịp nhàng hướng tới một mục tiêu chung: tạo ra nội dung chất lượng cao, phù hợp với từng nền tảng và nhóm khán giả cụ thể.
Tòa soạn hội tụ – trái tim của quy trình sản xuất đa nền tảng, đảm bảo đồng bộ và hiệu quả
Tại VTV, mô hình hội tụ được triển khai dựa trên tư duy “digital first” – mọi ý tưởng, kịch bản đều được hình thành từ đầu với định hướng số hóa. "Khi một câu chuyện được lựa chọn, nhóm sản xuất sẽ xác định ngay phần nào phù hợp phát sóng, phần nào chuyển thể thành nội dung ngắn cho mạng xã hội, phần nào làm hậu trường hoặc podcast. Cách làm này giúp một nội dung có thể kể lại bằng nhiều hình thức khác nhau, tạo hiệu ứng lan tỏa theo mô hình kể chuyện xuyên nền tảng (transmedia)", ông Hòa nói.
Theo ông, cấu trúc của tòa soạn hội tụ cũng được tổ chức lại theo hướng tinh gọn và linh hoạt. Bên cạnh phóng viên và biên tập viên truyền thống, còn có những vị trí mới như biên tập viên đầu vào – người chịu trách nhiệm sàng lọc, xác minh nguồn tin; biên tập viên kế hoạch – người xây dựng chiến lược sản xuất và phân phối nội dung; biên tập viên đầu ra – người kiểm soát chất lượng cuối cùng; cùng nhóm phụ trách quảng bá chéo nhằm tận dụng hiệu quả nội dung giữa các nền tảng.
"Toàn bộ quy trình được ví như một “dàn nhạc hội tụ”, nơi từng cá nhân đều đóng vai trò riêng nhưng cùng hướng tới một bản hòa âm thống nhất, tiết kiệm nguồn lực và nâng cao hiệu quả truyền thông", ông Hòa chia sẻ.
Tăng doanh thu, nâng cao chất lượng nội dung, củng cố vị thế
Nhà báo Nguyễn Đức Hòa cho rằng việc chuyển đổi sang mô hình hội tụ không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà là bước tiến chiến lược, giúp các cơ quan báo chí thích ứng với thời đại số. Khi quy trình sản xuất được tối ưu hóa, tòa soạn không chỉ tiết kiệm chi phí, tận dụng nguồn lực, mà còn tạo ra khả năng phản ứng nhanh hơn trước nhu cầu thay đổi của công chúng.
Hội tụ truyền thông mang lại nhiều giá trị vượt trội: tăng doanh thu nhờ khai thác nội dung đa nền tảng và quảng cáo chéo; nâng cao chất lượng nội dung nhờ quy trình kiểm soát chặt chẽ; củng cố vị thế của truyền hình truyền thống giữa làn sóng cạnh tranh gay gắt từ mạng xã hội; đồng thời tạo ra môi trường làm việc sáng tạo, linh hoạt, có khả năng phát triển bền vững.
"Trong bối cảnh cạnh tranh thông tin ngày càng khốc liệt, cơ quan truyền thông nào biết hội tụ, hợp lực và tái cấu trúc sẽ giữ được vị thế của mình. Điều quan trọng là phải điều tiết dòng chảy thông tin ngay từ đầu nguồn, để mỗi nội dung đều mang giá trị, không lãng phí và thực sự chạm đến khán giả", nhà báo Nguyễn Đức Hòa nhấn mạnh.
Hội tụ truyền thông, vì thế, không chỉ là xu hướng mà là con đường tất yếu để báo chí hiện đại khẳng định lại vai trò dẫn dắt trong kỷ nguyên số – nơi thông tin không còn là “dòng nước tự chảy”, mà là nguồn tài nguyên quý cần được điều tiết, gìn giữ và khai thác một cách thông minh.
Phan Anh
